Αφιέρωμα Στην Ηθοποιό Πρότυπο Ελένη Χατζηαργύρη

Πριν 5 χρόνια ακριβώς έφυγε από κοντά μας η μεγάλη και εξαίρετη Ελένη Χατζηαργύρη. Ήταν μείζων ηθοποιός κυρίως του θεάτρου (εκεί ξεχώρισε και διακρίθηκε εντυπωσιακά), αλλά και του κινηματογράφου καθώς και της τηλεόρασης...

Η οικογένειά της καταγόταν απ' την Κωνσταντινούπολη και το επώνυμό της που κρατούσε από κει, ήταν Γαρυφαλλίδου. Ωστόσο, η ίδια γεννήθηκε στη Χαλκίδα το 1925, και σε ηλικία έξι ετών βρέθηκε μαζί με την οικογένειά της στην Αθήνα. Όμως με την εισβολή των Ιταλών, έμεινε ορφανή από πατέρα. Η μητέρα της σύντομα ξαναπαντρεύτηκε ενώ εκείνη δεν άργησε να κάνει τα πρώτα καλλιτεχνικά της βήματα...

Σπούδασε θέατρο με καθηγητή τον Κάρολο Κουν. Το 1942, μέσω του Κουν, γνώρισε και παντρεύτηκε τον χρηματοδότη της ίδρυσης του Θεάτρου Τέχνης, συγγραφέα Κώστα Χατζηαργύρη και μαζί του απέκτησε ένα γιο, τον Δημοσθένη Χατζηαργύρη (εγγονή της είναι η επίσης ηθοποιός Σάννυ Χατζηαργύρη). Η διάρκεια του γάμου της ήταν σύντομη (1942-1946). Αργότερα συνδέθηκε επαγγελματικά (στο θέατρο και τον κινηματογράφο), αλλά και συναισθηματικά με τον επίσης ηθοποιό του κλασσικού ρεπερτορίου Νίκο Τζόγια. Το 1966 παντρεύτηκε τον επιχειρηματία Νίκο Λίβα που πέθανε το 1982. Χτυπημένη απ' τον καρκίνο, και μετά από σύντομο χρονικό διάστημα, πέθανε κι εκείνη, την 1η Οκτωβρίου του 2004, στην Αθήνα...

Θέατρο

Την καριέρα της στο θέατρο ξεκίνησε ως μαθήτρια, το Νοέμβριο του 1942, κι έχοντας ήδη παντρευτεί τον Κώστα Χατζηαργύρη, του οποίου το επίθετο κράτησε στην υπόλοιπη ζωή της. Πρωτομεφανίστηκε στο Θέατρο Τέχνης στο θεατρικό έργο Rosmersholm του Ίψεν (Henrik Ibsen), στο ρόλο της Rebecca West. Συνεργάστηκε με πολλούς θιάσους για να φθάσει στο Εθνικό Θέατρο, το 1950, κι όπου αργότερα, προσελήφθη ως μόνιμη πρωταγωνίστρια και παρέμεινε επί εικοσαετία (1962 - 1981). Οι θεατρικοί τύποι μέσα απ' τους οποίους διέπρεψε και καθιερώθηκε ως κορυφαία δραματική ηθοποιός ήταν το αρχαίο δράμα και το κλασικό ρεπερτόριο. Απ' τους πρώτους της ρόλους ήταν της Ιούς με τον Αλέξη Μινωτή στον Προμηθέα Δεσμώτη και της Masha στις Τρεις Αδελφές του Τσέχωφ (Anton Chekhov), το 1951, που αποτέλεσαν σταθμούς στην καριέρα της.

Το 1945, σε ηλικία 20 ετών, έπαιξε στο Κρατικό (τότε Βασιλικό) Θέατρο Βορείου Ελλάδος και την επόμενη χρονιά εντάχθηκε στο δυναμικό του θιάσου Κατερίνας Ανδρεάδη - Γιώργου Παππά, ερμηνεύοντας Μπέρναρντ Σω, Πρέσλεϋ, Lillian Hellman και Γιαλαμά. Η επιστροφή της στο Θέατρο Τέχνης σηματοδοτείται απ' τη συμμετοχή της σε έργα Αισχύλου, Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα, Ξενόπουλου. Παράλληλα συνεργάσθηκε με τους θιάσους Μανωλίδου - Παππά, Μουσούρη - Βεάκη - Παππά, Κοτοπούλη.

Τη δεκαετία του 1950 την υποδέχεται για πρώτη φορά το Εθνικό Θέατρο, όπου μοιράστηκε τη σκηνή με τον Αλέξη Μινωτή και την Κατίνα Παξινού. Στη συνέχεια δοκίμασε ποικιλία ρόλων και θεατρικών ειδών συνεργαζόμενη με τους θιάσους Νίκου Χατζίσκου, Κώστα Μουσούρη και Μίμη Φωτόπουλου. Θα παίξει Μ. Σκουλούδη, Σαίξπηρ, Δημήτρη Ψαθά, Πρίσλεϋ, Σακελλάριο - Γιαννακόπουλο, Γιαλαμά - Πρετεντέρη, Δημ. Γιαννουκάκη και Στέφ. Φωτιάδη. Το 1962 προσλαμβάνεται ως μόνιμη πρωταγωνίστρια στο Εθνικό Θέατρο όπου παραμένει μέχρι το 1981. Έπαιξε στην Ηλέκτρα του Σοφοκλή, το 1978, που ήταν το κύκνειο άσμα του σκηνοθέτη και δάσκαλου Δημήτρη Ροντήρη. Το Εθνικό Θέατρο θα την δεχθεί και πάλι στους κόλπους του το 1996 ως πρωταγωνίστρια στους Άστεγους της Μαριέττας Ριάλδη και τον επόμενο χρόνο στους Βρυκόλακες του Ίψεν, σε σκηνοθεσία Σπύρου Ευαγγελάτου.

Εκτός της μεγάλης κρατικής σκηνής, θα συμπρωταγωνιστήσει ως Αλίνα Σόλνες με τον Δημήτρη Χορν στο Αρχιμάστορας Σόλνες του Ιψεν, το 1983, και ως Άτοσσα με τον Αλέξη Μινωτή στη τραγωδία Πέρσες του Αισχύλου, το 1984. Απ' το 1987 συμμετείχε στο θίασο του Αμφιθέατρου του Σπ. Ευαγγελάτου, όπου η παρουσία της κορυφώθηκε με τον ρόλο της Κλυταιμνήστρας στην κατά Ευαγγελάτον ερμηνεία της τραγωδίας Ορέστεια του Αισχύλου, το 1990.

Κινηματογράφος

Στη μεγάλη οθόνη ξεκίνησε την εμφάνισή της το 1946. Τα πρώτα χρόνια, ο κινηματογράφος της έδωσε ευκαιρίες, τις οποίες φαίνεται ότι δεν εκμεταλλεύτηκε, διότι, όπως και πολλοί άλλοι καταξιωμένοι ηθοποιοί την εποχή εκείνη, είχε συνείδηση ηθοποιού του θεάτρου.

Παρουσιάζει την εξής Φιλμογραφία: Καταδρομή Στο Αιγαίον (1946) του Μ. Καραγάτση, Μαντάμ Σουσού (1948), Λυπηθείτε Το Παιδί Μου (1950), Ο Άλλος (1952), Η Αγνή Του Λιμανιού (1952) του Γ. Τζαβέλλα με τον Αλέκο Αλεξανδράκη, Ο Αγαπητικός Της Βοσκοπούλας II (1955), Καταδικασμένη Κι Απ' Το Παιδί Της (1955), Η Θυσία Της Μάνας (1956), Της Τύχης Τα Γραμμένα (1957), Της Νύχτας Τα Καμώματα (1957), Όπου Φτώχεια Και Φιλοτιμο (1957), Μεγαλοκαρχαρίας (1957), Η Μοίρα Γράφει Την Ιστορία (1957), Το Μυστικό Της Κατηγορουμένης (1958), Επιστροφή Απ' Το Μέτωπο (1959), Έγκλημα Στο Κολωνάκι (1959) του Τζανή Αλιφέρη, Ο Δολοφόνος Αγαπούσε Πολύ (1960), Αντίο Ζωή (1960), Το Δράμα Μιας Αμαρτωλής (1961), Ήρθες Αργά (1961), Οι Κατατρεγμένοι (1962), Η Ελληνίδα Κι Ο Έρωτας (1962), Εσκότωσα Για Το Παιδί Μου (1962), Αμαρτωλές (1962)...

Τηλεόραση

Στη μικρή οθόνη η εξαίρετη ηθοποιός άργησε πολύ να κάνει την εμφάνισή της (1986). Άλλωστε, είχε θεατρική συνείδηση, όπως προαναφέραμε. Σειρές στις οποίες έχει παίξει: Δίλημμα 1986 ΕΡΤ2, Ποιος Σκότωσε Τον Άβελ 1988 ΕΤ2, Γλυκόξινο Κρασί 1996 ΑΝΤ1, Περί Ανέμων Και Υδάτων 2000 MEGA.

Διδασκαλία Και Διακρίσεις

Επί σαράντα χρόνια ήταν καθηγήτρια σε πολλές Δραματικές Σχολές. Η κριτική έγραψε γι' αυτήν ότι υπηρέτησε τη θεατρική ιδέα με συνέπεια, σεμνότητα κι αυτοσεβασμό. Ο Κάρολος Κουν την είχε χαρακτηρίσει δραματική ντάμα. Το 2001, τιμήθηκε απ' τον τότε Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κωστή Στεφανόπουλο και στις 17 Μαΐου 2003, σε ειδική συνεδρία στην Μεγάλη Αίθουσα Τελετών, η Ελένη Χαρζηαργύρη ανακηρύχθηκε επίτιμος διδάκτωρ του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Επίσης, ο Δήμος Χαλκιδέων την ετίμησε με έκθεση φωτογραφίας από στιγμές της στο θέατρο και τον κινηματογράφο, και σε ειδική τελετή στις 19 Ιουλίου του 2003, με ομιλία απ' τη δημοσιογράφο Ροζίτα Σώκου με θέμα «Η προσφορά της Ελένης Χατζηαργύρη στο Ελληνικό Θέατρο και τον Κινηματογράφο».

Η Τελευταία Της Συνέντευξη

Η τελευταία συνέντευξη της σπουδαίας κι αξέχαστης ηθοποιού δόθηκε στο καμαρίνι της, στο Θέατρο Εξαρχείων, τον Απρίλη του 2003. Σ' ένα μικρό απόσπασμα, η ίδια εξηγεί πως ξεκίνησε τη λαμπρή πορεία της. «Μέναμε τότε στην Κυψέλη κι εγώ πήγαινα στην τετάρτη γυμνασίου, όταν, μια γειτόνισσα, η κα Σκουλούδη, γυναίκα του συγγραφέα Μανώλη Σκουλούδη, επειδή της άρεσε η φωνή μου, ήρθε και με πήρε και με πήγε στον Κάρολο Κουν. Ο Κουν εκείνη την εποχή ετοίμαζε μια σχολή για να κάνει Θέατρο. Έτσι βρέθηκα κι εγώ εκεί. Αλλά δεν είχα ιδέα. Δεν πρόφτασα να πω ως κοπέλα, όπως λεν όλες, όταν θα μεγαλώσω θα γίνω τάδε. Ειλικρινά, δεν πρόφτασα. Βγήκα λοιπόν στο Θέατρο από πολύ νωρίς, χωρίς να έχω δει Θέατρο, χωρίς καν να το έχω ονειρευτεί»...

ΣΧΟΛΙΟ: Ανυπέρβλητη θεατρική φυσιογνωμία! Ιέρεια της Τέχνης! Ωστόσο, εμένα προσωπικά, μου είναι αδύνατο να ξεχάσω τη φωνή της...