Οι Έλληνες Της Ζιμπάμπουε

Ιστορική Αναδρομή
Οι φήμες που υπήρχαν έντονες στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα ότι υπάρχει άφθονο χρυσάφι στις όχθες των ποταμών της Ροδεσίας (η παλιά ονομασία της Ζιμπάμπουε), έσπρωξε αρκετά νωρίς πολλούς Έλληνες να φτάσουν στην περιοχή. Μεταξύ των Ελλήνων πρωτοπόρων της εποχής είναι και τα ονόματα των: Χρήστου Ζαχαρία, Θεόδωρου Μπόλη ή Μπολή, Πέτρου Κόλη, Κωνσταντίνου Ιωάννου, Γιώργου Αλέξη και Π. Ζαφείρη.

Ο Κυπριακής καταγωγής Γιώργος Ορφανίδης, φαίνεται ότι ήταν ο πρώτος ομογενής μας που βρέθηκε στη Ροδεσία, λίγο μετά το 1880. Ο Κύπριος ζωέμπορος, κάλεσε στη συνέχεια τον ανηψιό του Γ. Κυριακού, για να καταφθάσουν σύντομα και 100 Κύπριοι συγγενείς και συγχωριανοί τους.

Περιπετειώδης, ήταν την ίδια περίοδο η εγκατάσταση του Νικόλαου Βλαχάκη απ' την Κωνσταντινούπολη, ο οποίος αποβιβάστηκε αρχικά στο λιμάνι Μπέρια της Μοζαμβίκης, για να φτάσει στη συνέχεια το 1884 πεζοπορώντας, στην περιοχή Τσιρούντου στον ποταμό Ζαμβέζη, που χωρίζει τη Ζάμπια απ' τη Ζιμπάμπουε. Ο Νικόλαος Βλαχάκης, αργότερα έφερε στη χώρα και τον αδελφό του Δημήτριο. Κι οι δυο τους έγιναν αρχικά κυνηγοί και ζωέμποροι, όμως αργότερα απέκτησαν μεγάλα αγροκτήματα στα οποία ζούσαν σαν ντόπιοι φύλαρχοι, περιστοιχιζόμενοι από ιθαγενείς. Το 1913 όμως, ένα λιοντάρι κατασπάραξε το Νικόλαο Βλαχάκη, και σύμφωνα μ' ένα θρύλο της περιοχής, ο αδελφός του Δημήτριος κυνηγούσε επί μήνες το λιοντάρι, μέχρι που το βρήκε και το σκότωσε.

Στον επίσημο κατάλογο των πρώτων αποίκων της Ροδεσίας, συμπεριλαμβάνεται το όνομα του Π. Ζαφείρη, ο οποίος πήγε στη χώρα το 1890, ενώ την ίδια εποχή κατέφθασε κι ο καταγόμενος απ' την Κάρπαθο, Ι. Αντωνιάδης.

Οι Έλληνες στη Ροδεσία εργάστηκαν στην κατασκευή του σιδηροδρόμου, ενώ έπαιξαν βασικό ρόλο και στην παραγωγή καπνού. Να σημειωθεί ότι ο πρώτος παραγωγός τσιγάρων στη χώρα, ήταν ο Γ. Παπαδόπουλος απ' τη Λήμνο.

Η μαζική μετανάστευση Ελλήνων, σημειώνεται μετά το 1902, οπότε αρχίζει κι η δημιουργία των κοινοτήτων τους. Η ελληνική κοινότητα Χαράρε, ιδρύθηκε το 1921 για να χτίσει τα κατοπινά χρόνια εκκλησία, κοινοτική αίθουσα, Μορφωτικό Κέντρο, σχολείο κ.α. Λειτουργούσαν επίσης ελληνικές κοινότητες στο Μουτάρε, στο Σελούκουε, στο Χάρτλεϋ και στο Μασβινέο, αναγκάστηκαν όμως να κλείσουν λόγω των καταστάσεων που γνώρισε η χώρα.

Παρ' όλ' αυτά, άποικοι απ' την Ελλάδα και την Κύπρο συνέχισαν να πηγαίνουν στη Ροδεσία, ιδιαίτερα μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Έτσι οι Έλληνες από 1.000 που ήταν το 1941, έφτασαν το 1956 τους 3.000. Μόνο το 1957, πάνω από 200 νέοι άνδρες, έφτασαν απ' την Ελλάδα για να εργαστούν στο σιδηρόδρομο της Νότιας Ροδεσίας.

Η Ομοσπονδία Ελληνικών Κοινοτήτων Ροδεσίας άρχισε να λειτουργεί απ' το 1940, ενώ ελληνικές κοινότητες είχαν δημιουργηθεί με σχολεία κι εκκλησίες στο Σόλζμπερι, Μπουλαουάγιο, Γκουέλο, Ουμτάλι και Σελούκουε...

Η Ομογένεια Σήμερα

Η ελληνική ομογένεια της Ζιμπάμπουε, που το 1972 αριθμούσε περίπου 14.000 άτομα και στα μέσα της προηγούμενης δεκαετίας 3.500, σήμερα υπολογίζεται σε λίγο πάνω από 1.000 Έλληνες και 1.200 περίπου Ελληνοκύπριους. Η τάση είναι η περαιτέρω συρρίκνωση των αριθμών αυτών, κυρίως εξαιτίας της επιδείνωσης της εσωτερικής κι οικονομικής κατάστασης.

Οι περισσότεροι Έλληνες ζουν στην πρωτεύουσα Χαράρε και στη δεύτερη σε πληθυσμό πόλη της χώρας Μπουλαβάγιο. Το 50% των Ελλήνων ασχολούνται με το εμπόριο, 25% με την παροχή υπηρεσιών, 20% είναι επαγγελματίες και το υπόλοιπο 5% υπάλληλοι και αυτοαπασχολούμενοι τεχνίτες. Είναι οργανωμένοι σε κοινότητες κι υπάρχει ελληνικό δημοτικό σχολείο, η «Ελληνική Σχολή Χαράρε», η οποία λειτουργεί απ' το 1954 κι ανήκει στην Ελληνική Κοινότητα. Πρόσφατα, μάλιστα, η χώρα μας χορήγησε 200.000 € για την ανέγερση γυμνασίου στην «Ελληνική Σχολή Χαράρε».

Σημειώνεται ακόμα ότι το 2007 εγκαινιάσθηκαν στο Χαράρε ο Ιερός Ναός του Σωτηρός Χριστού (που χτίσθηκε με δωρεά της Βουλής των Ελλήνων) και το Ιεραποστολικό Κέντρο «Αγίου Αθανασίου» της Ιεράς Μητροπόλεως Ζιμπάμπουε...

Διπλωματικές Σχέσεις

Όσο αφορά τις διπλωματικές σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών, να προσθέσουμε ότι η Ελλάδα διατηρεί Πρεσβεία στο Χαράρε, ενώ η Ζιμπάμπουε δε διαθέτει Πρεσβεία στην Ελλάδα (ούτε και άμισθο προξενείο) καθώς δεν υπάρχουν οι οικονομικές προς τούτο δυνατότητες. Άλλωστε, οι σχέσεις μεταξύ Ελλάδος και Ζιμπάμπουε δεν είναι ιδιαίτερα καλές, εφόσον επηρεάζονται σε μεγάλο βαθμό απ' το καθεστώς «στοχευμένων» κυρώσεων, οι οποίες επιβλήθηκαν απ' την ΕΕ το Φεβρουάριο 2002 κι ανανεώνονται κάθε χρόνο από τότε. Ωστόσο, η παροχή βοήθειας προς τη χώρα αυτή της Αφρικής (είτε με τη μορφή οικονομικών χορηγήσεων, είτε με τη μορφή ανάληψης αναπτυξιακών προγραμμάτων), αν και υπήρξε εξ αρχής ισχνή, έχει αυξηθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια (αποστολές τροφίμων, προγράμματα καταπολέμησης του AIDS, ίδρυση επίσης ελληνικής κλινικής κ.α.)...

Με τη Ζιμπάμπουε δε θα σταματήσουμε εδώ. Θα συνεχίσουμε με τη χώρα αυτή της Αφρικής, κάτω από ένα άλλο πρίσμα όμως. Θα το δείτε στις επόμενες αναρτήσεις...