Σαν Σήμερα, Το 1929, Γεννήθηκε Ο Μεγάλος Βέλγος Jacques Brel!

Ξεκινάμε την παρουσίαση με την άλλη ημερομηνία απ' αυτή που αναφέρεται στον τίτλο, με αυτή που, απ' το ζευγάρι των ημερομηνιών που προσδιορίζουν τη ζωή του κάθε ανθρώπου, είναι η πλέον ανεπιθύμητη.

Κάνοντας ένα ταξίδι πίσω στο Χρόνο, επιστρέφουμε πριν 32 χρόνια...στις 9 Οκτωβρίου του 1978... Ένας φοιτητής (επώνυμος, μάλιστα, είναι ο 20χρονος Άλιστερ Κάμπελ, μετέπειτα επικοινωνιακός σύμβουλος του Τόνι Μπλερ), περνάει τις τελευταίες του μέρες στη Γαλλία ως σπουδαστής. Έχει γυρίσει όλη τη χώρα με οτοστόπ κι ελπίζει και τώρα να σταθεί τυχερός. 'Οντως, σε λίγα λεπτά κάθεται δίπλα σε έναν πελώριο, θηριώδη φορτηγατζή γεμάτο τατουάζ κι έτσι συνεχίζει τη διαδρομή του, ακούγοντας αυτή τη φορά και ραδιόφωνο. Σχεδόν στη μέση όμως, ο σταθμός διακόπτει το πρόγραμμά του και μεταδίδει μια έκτακτη είδηση. «Ο Ζακ Μπρελ είναι νεκρός!». Ο οδηγός σταματάει αμέσως το φορτηγό κι αρχίζει να κλαίει σαν μωρό... Αυτό έγινε τότε, το 1978...

Κι όμως, παρόλο που έχουν περάσει τριάντα δύο χρόνια απ' το θάνατό του «ανήσυχου» Βέλγου τροβαδούρου, ακόμα και σήμερα υπάρχουν πολλά άτομα και στο Βέλγιο, και στη Γαλλία αλλά και σ' όλον τον κόσμο που τον έχουν συνδέσει με ένα κομμάτι των αναμνήσεών τους! Δεν είναι περιττό να πούμε ότι αρκετοί έμαθαν γαλλικά, μόνο και μόνο για να μπορούν να καταλάβουν τους στίχους του!

Ο Μπρελ είχε ένα μοναδικό χάρισμα να μιλάει για την πραγματική ζωή και τους πραγματικούς ανθρώπους, κι ύστερα αυτές τις ιστορίες να τις κάνει τραγούδια και να τις αφηγείται μελωδικά. Οι στίχοι του διέπονται συχνά από σατιρικό και δραματικό ύφος, ασκώντας κριτική σε κοινωνικές και ηθικές αξίες, όπως ενδεικτικά αυτή αποτυπώνεται στα τραγούδια «Les Bourgeois» και «Les Flamandes». Ο Μπρελ διηγείται με τέτοια ένταση, πάθος και θεατρική εκφραστικότητα, ώστε κάθε τραγούδι που τελειώνει τον βρίσκει κάθιδρο πάνω στη σκηνή.

Άλλοτε παρουσιάζεται τρυφερός και γράφει ένα βαλς («La Valse Mille Temps») που τελειώνει σε μια δίνη έντασης, άλλοτε γίνεται λυρικός, βάζοντας ένα καλοκαιρινό βραδάκι να διηγείται όλα όσα παρατηρεί καθώς η νύχτα πέφτει στην πόλη («Je Suis D' Ete») και άλλοτε καταλήγει σπαρακτικός (όπως στο «Ne Me Quitte Pas»). Για όλους αυτούς τους λόγους ήταν απόλυτα φυσικό να επιδράσει σε πάρα πολλούς κατοπινούς δημιουργούς, χωρίς, ωστόσο να είναι εύκολο για τον οποιοδήποτε, και να τον μεταφράσει αλλά και να ερμηνεύσει τα τραγούδια του. Άλλα εξίσου σημαντικά με τα προαναφερθέντα τραγούδια που άφησε πίσω τους είναι και τα εξής: «Amsterdam», «Chanson Des Vieux Amants», «J' Arrive», «Ces Gens-la», «Au Suivant», «Le Moribund», «Madeleine», «Mathilde» κ.ά.

Και τώρα πάμε στην ημερομηνία που αναφέρεται στον τίτλο. Ο Ζακ Μπρελ (Jacques Romain Georges Brel) γεννήθηκε στις 8 Απριλίου 1929. Γιος εργοστασιάρχη χαρτονιού, μεγάλωσε σε μια φλαμανδική οικογένεια. Ανήσυχο πνεύμα όμως ο Μπρελ, κοντά στα είκοσί του χρόνια, αρχές της δεκαετίας του '50, φεύγει για το Παρίσι και ζει στα καμπαρέ και στις μουσικές σκηνές όπου γράφει κι ερμηνεύει τα τραγούδια του. Οι πρώτες συνθέσεις του χρονολογούνται το 1950, αλλά η καριέρα του ουσιαστικά ξεκίνησε το 1953 με τις πρώτες εμφανίσεις του στο θέατρο «Les Trois Baudets» του Παρισιού. Η αξία του από κει και πέρα, αναγνωρίστηκε σχετικά σύντομα, με το «Quand On N'a Que L' Amour» (1957) και με την πρώτη του ευρωπαϊκή περιοδεία με την οποία καθιερώθηκε διεθνώς. Η επιτυχία συνεχίστηκε, και το 1963 εμφανίστηκε στο Κάρνεγκι Χολ, ενώ αργότερα περιόδευσε στις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Σοβιετική Ένωση.

Ωστόσο, χωρίς να περάσει μεγάλο μεγάλο χρονικό διάστημα, πήρε την απόφαση να αποτραβηχτεί απ' το τραγούδι. Στις 7 Οκτωβρίου του 1966 έδωσε την αποχαιρετιστήρια συναυλία του στο «Ολυμπιά». Δυόμισι χιλιάδες άνθρωποι, με δάκρυα στα μάτια, χειροκροτούσαν όρθιοι και τον επευφημούσαν επί είκοσι λεπτά. Ο Ζαν Μισέλ Μπορίς, διευθυντής του «Ολυμπιά», τον παρακάλεσε να συνεχίσει αλλά εκείνος αρνήθηκε. Μετά από 15 χρόνια παρουσίας ήθελε να δώσει τέλος σ' αυτό το κομμάτι της ζωής του!

Έτσι, το 1968, στο απόγειο της καριέρας του, εγκαταλείπει το τραγούδι κι η υποκριτική γίνεται το νέο του πάθος. Γράφει, παίζει και σκηνοθετεί ταινίες και μιούζικαλ. Ξεκινώντας η δεκαετία του '70 τον βρήκε να πρωταγωνιστεί, υποδυόμενος τον Δον Κιχώτη, στο μιούζικαλ «Homme De La Mancha» (Ο Άνδρας Απ' Τη Μάντσα). Το 1971 σκηνοθέτησε την ταινία «Franz». Γενικά, συμμετείχε ως ηθοποιός (ή και παραγωγός ακόμα), σε αρκετές ταινίες, μέχρι το 1973.

Εκείνο το έτος αγόρασε ένα σκάφος (το αγαπημένο του ιστιοφόρο «Askoy»), θέλοντας να κάνει το γύρο του κόσμου. Κάποιες ενοχλήσεις όμως τον οδήγησαν στο νοσοκομείο, όπου του διέγνωσαν καρκίνο του πνεύμονα! Επέστρεψε στο Παρίσι για θεραπεία αλλά μόνο για 2 χρόνια γιατί το ανήσυχο πνεύμα του κι η έντονη προσωπικότητά του, τον οδήγησαν το 1975 να συνεχίσει το ταξίδι του. Όταν, μάλιστα, ανακάλυψε το μικρό απομονωμένο νησάκι Χίβα Όα στο σύμπλεγμα των Μαρκησίων Νήσων της Γαλλικής Πολυνησίας στον Ειρηνικό Ωκεανό, θέλησε να περάσει εκεί το υπόλοιπο της ζωής του. Τελικά έμεινε εκεί ως το 1977.

Τη χρονιά αυτή αποφάσισε να επιστρέψει στη δισκογραφία για τελευταία φορά, γεγονός που συνοδεύτηκε από πρωτοφανή επιτυχία! Το άλμπουμ «Brel» πούλησε 300.000 αντίτυπα την πρώτη κιόλας ώρα της κυκλοφορίας του, ενώ η αναγγελία και μόνο της επιστροφής του έφερε 1 εκατομμύριο παραγγελίες! Ωστόσο, όλος αυτός ο θόρυβος γύρω απ' το όνομά του, δεν στάθηκε αρκετός να τον κρατήσει στη ζωή. Ήταν ήδη άρρωστος...

Ο μεγάλος καλλιτέχνης επέστρεψε στο ερημικό του καταφύγιο, αφιερώνοντας τις τελευταίες μέρες της ζωής του στους κατοίκους των αγαπημένων του νησιών. Χρησιμοποιούσε το μικρό του αεροπλάνο καθημερινά να μεταφέρει αρρώστους, φάρμακα και αλληλογραφία... Δεν άντεξε όμως πολύ. Πέθανε στις 9 Οκτωβρίου 1978...

Όσο αφορά τα προσωπικά και την οικογένειά του, ο Ζακ Μπρελ έκανε διπλή ζωή. Γνωρίζοντας την επιτυχία στο Παρίσι, έστειλε τη γυναίκα του και τις τρεις κόρες του πίσω στο Βέλγιο. Έτσι, επισκέπτονταν την οικογένειά του δύο, τρεις φορές το μήνα κι όλο τον υπόλοιπο χρόνο τον περνούσε σε «ξένες αγκαλιές». Ήταν μια, έτσι κι αλλιώς, πολύπλευρη προσωπικότητα κι οι ιδιότητές του πολλές. Τραγουδιστής, συνθέτης, ποιητής, ηθοποιός, σκηνοθέτης, παραγωγός. Απ' όλους αυτούς τους τομείς γνώρισε μεγαλύτερη επιτυχία στο τραγούδι. Κι όσο εντυπωσιακή ήταν η καλλιτεχνική διαδρομή του, άλλο τόσο έντονη και πολυκύμαντη ήταν η ίδια του η ζωή. Έζησε σαν σ' ένα διαρκές ταξίδι, πάντα σε αρμονία με τα όνειρά του. Απ' τις μελαγχολικές Βρυξέλλες στην πόλη του φωτός, το Παρίσι, κι από κει και πέρα ο γύρος του κόσμου κι ο τελευταίος σταθμός της - σύντομης - ζωής του, οι Μαρκήσιοι Νήσοι στον Ειρηνικό...

Κλείνουμε το αφιέρωμά μας σ' αυτό το μεγάλο καλλιτέχνη με ένα καταπληκτικό τραγούδι. Έχει τίτλο «La Valse A Mille Temps». Η ερμηνεία του Ζακ Μπρελ είναι μοναδική! Μοναδική; Όχι, όχι αυτή η λέξη δεν επαρκεί. Καλύτερα, βρείτε εσείς την κατάλληλη λέξη ή και τις λέξεις ακόμα... Δείτε το βίντεο...